Cây trồng biến đổi gene và tương lai ở Việt Nam
Các nhà khoa học hôm nay bắt đầu thảo luận về tương
lai trồng đại trà thực vật biến đổi gene ở Việt Nam, cũng như các tác
động tốt và xấu của nó tới đời sống, kinh tế và sức khỏe con người.
> Gạo biến đổi gene tràn lan ở Trung Quốc
Cuộc thảo luận này do Hội liên hiệp các tổ chức khoa
học kỹ thuật tổ chức, sau khi có thông tin cây trồng biến gene có thể
được đưa vào sản xuất ở Việt Nam năm 2012.
Mặc dù tổng diện tích trồng thực vật biến đổi gene
tăng lên theo từng năm và cung cấp thêm nhiều lương thực đáp ứng nhu
cầu của nhân loại, thực vật biến đổi gene vẫn là đề tài gây tranh cãi
trên toàn thế giới.
Cây trồng biến đổi gen (Genetically Modified Crop -
GMC) là những cây mà vật liệu di truyền của chúng được biến đổi theo ý
muốn chủ quan của con người nhờ những công nghệ sinh học hiện đại, hay
còn gọi là công nghệ gene. GMC đã xuất hiện cách đây hai thập kỷ.
Trong kỹ thuật biến đổi gene, người ta có thể thêm
hoặc bỏ bớt gene. Nếu thêm gene vào một sinh vật nào đó, người ta
thường chọn gene từ loài khác. Để làm được việc đó người ta có thể
“gắn” gene ngoại lai vào một virus rồi đưa vào tế bào vật chủ, hoặc đưa
DNA ngoại lai vào nhân của tế bào bằng ống tiêm. Một số chủng vi khuẩn
cũng có thể chuyển gene vào tế bào và giới khoa học đã tận dụng chúng
để tạo ra GMC.
Theo Viện Chiến lược, chính sách Tài nguyên và Môi
trường Việt Nam (IPONRE), cây thuốc lá biến đổi gene là GMC đầu tiên
được trồng thử nghiệm trên đồng ruộng. Các nhà khoa học gây biến đổi
gene ở cây thuốc lá để chúng kháng thuốc diệt cỏ, rồi trồng thử nghiệm
tại Mỹ và Pháp vào năm 1986. Một thập kỷ sau đó cây trồng biến đổi gene
bắt đầu được trồng đại trà với mục đích thương mại.
 |
| Những cây xúp lơ biến đổi gene. Ảnh: Flickr. |
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ, GMC cũng trở thành
chủ đề gây tranh cãi trên phạm vi toàn cầu. Thực tế cho thấy GMC mang
đến nhiều lợi ích - như làm tăng nguồn cung lương thực và giảm chi phí
sản xuất, bảo tồn đa dạng sinh học, tăng thu nhập cho người nghèo, giảm
tác hại của hoạt động sản xuất nông nghiệp đối với môi trường, hạn chế
tác hại của biến đổi khí hậu. Song một bộ phận giới khoa học lo ngại
chúng có thể gây nên những nguy mà con người chưa biết - như tăng nguy
cơ dị ứng, làm nhờn kháng sinh, gây độc cho cơ thể người.
Mỹ, Canada và các nước đang phát triển tại châu Phi,
châu Mỹ Latinh, châu Á ủng hộ việc sử dụng GMC. Trong khi đó, Liên minh
châu Âu (EU) tỏ ra thận trọng trong việc cấp phép gieo trồng GMC và
trao đổi thực phẩm có nguồn gốc từ GMC trên thị trường. Đa số nước
thành viên trong EU không nhập thực phẩm biến đổi gene từ bên ngoài.
Từ năm 1996 đến 2008, số nước trồng GMC đã lên tới
con số 25 và tổng diện tích trồng GMC trên toàn thế giới lên 73,5 lần
(từ 1,7 triệu ha năm 1996 lên 125 triệu ha năm 2008), theo IPONRE.
Một báo cáo của Liên minh châu Âu, được công bố vào
năm 2007, dự đoán rằng tới năm 2015, hơn 40% số cây trồng biến đổi gene
trên thế giới sẽ được trồng tại châu Á.
Tại Việt Nam, cây trồng biến đổi gene đã được đưa vào
thử nghiệm trong 5 năm qua. Tháng 8/2009, một hội nghị bàn về tương lai
của việc trồng đại trà cây biến đổi gene được tổ chức để bàn về khả
năng trồng, thương mại hóa và quản lý các rủi ro có thể xảy ra khi sử
dụng cây trồng đổi gene.
Trang tin của Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ
quốc gia cho hay, Bộ Nông nghiệp và phát tiển nông thôn đã cho phép các
tập đoàn lớn của thế giới về cây trồng biến đổi gen nhập sản phẩm vào
nước ta để khảo nghiệm trên diện rộng và bước đầu cho kết quả khá suôn
sẻ đối với cây ngô. Trên thế giới các cây GMC được trồng nhiều nhất là
ngô, đậu tương, cây bông vải và cây cải dầu.
Kết quả khảo nghiệm, theo Bộ Nông nghiệp, là suôn sẻ, và vì vậy Việt Nam sẽ đề nghị trồng đại trà từ năm 2012.
Minh Long
