Phúc- Lộc- Thọ, các cụ là ai?
DƯƠNG DUY NGỮ
Theo truyền thuyết của người Hoa Hạ, ông Lộc là một quan tham chuyên ăn của đút lót. Ông Thọ lại là vị quan thực dụng, ưa xu nịnh vua để được ban thưởng, trong dinh của ông cung nữ nhiều chẳng kém ở cung vua. Chỉ có ông Phúc là quan thanh liêm, ngay thẳng, con cháu đề huề.
Hiện nay, từ thành thị đến nông thôn, ở đâu ta cũng gặp các cụ Phúc, Lộc, Thọ. Các
cụ thường được đặt ở nơi trang trọng nhất trong phòng khách, trên nóc
tủ chè, có nhà còn làm cả bàn thờ rõ đẹp để thờ ba cụ cầu mong được
phúc, được lộc, được thọ. Người sang thì có cả ba cụ bằng gốm Tàu rõ
to, rõ đẹp. Người tầm tầm thì bằng gỗ pơ-mu hoặc sứ Bát Tràng…
Xin thưa, theo truyền thuyết,
cả ba cụ đều là người Hán và dĩ nhiên đều sinh ra ở Trung Nguyên. Và ba
cụ đều làm quan to ở ba triều đại.
Hãy kể theo thứ tự, bắt đầu từ cụ Phúc. Cụ Phúc tên thật là Quách Tử Nghi, Thừa tướng đời Đường.
Cụ xuất thân vốn là quý tộc, đồng ruộng bát ngát hàng trăm mẫu, nhưng
suốt cuộc đời tham gia triều chính, cụ sống rất liêm khiết, thẳng ngay.
Không vì vinh hoa, phú quý mà làm mất nhân cách con người.
Cụ bà và cụ ông bằng tuổi nhau.
Người Việt ta có câu: “Cùng tuổi nằm duỗi mà ăn”. Còn theo người Hoa Hạ
ở Trung Nguyên thì vợ chồng cùng tuổi là rất tốt. Họ có thể điều hòa
sinh khí âm, khí dương cho nhau. Vì vậy, có thể bớt đi những bệnh tật
hiểm nguy. Lại cùng tuổi nên dễ hiểu nhau, dễ thông cảm cho nhau, nên
hai cụ rất tâm đầu, ý hợp. Hai cụ 83 tuổi đã có cháu ngũ đại. Lẽ dĩ
nhiên phải là nam tử rồi. Cụ Phúc thường bế đứa trẻ trên tay là như
vậy. Theo phong tục của người Hoa cổ đại, sống đến lúc có cháu ngũ đại
giữ ấm chân nhang của tổ tiên là sung sướng lắm lắm! Phúc to, phúc dày
lắm lắm! Bởi thế cụ mới bế thằng bé, cháu ngũ đại, đứng giữa đời, giữa
trời, nói:- Nhờ giời, nhờ phúc ấm tổ tiên, ta được thế này, còn mong gì hơn nữa. Rồi cụ cười một hơi mà thác. Được thác như cụ mới thực sự được về cõi tiên cảnh nhàn du.
Cụ bà ra ôm lấy thi thể cụ ông và chít nội than rằng:
- Tôi cùng tuổi với chồng tôi. Phúc cũng đủ đầy, dày sâu, sao giời chẳng cho đi cùng…
Ai có thể ngờ, nói dứt lời cụ
bà cũng đi luôn về nơi chín suối. Hai cụ được con cháu hợp táng. Vậy là
sống bên nhau, có nhau, chết cũng ở bên nhau, có nhau. Hỏi còn phúc nào
bằng. Và cụ được người đời đặt tên là Phúc.
Cụ thứ hai là cụ Lộc. Cụ Lộc tên thật là Đậu Từ Quân, làm quan đến chức Thừa tướng nhà Tấn.
Nhưng cụ Đậu Từ Quân là một quan tham. Tham lắm. Cụ hưởng không biết
bao nhiêu vàng bạc, châu báu, là của đút lót của những kẻ nịnh thần,
mua quan, bán tước, chạy tội cho chính mình, cho con, cho cháu, cho
thân tộc.
Trong nhà cụ, của chất cao như
núi. Tưởng cụ Đậu Từ Quân được như thế đã là giàu sang, vinh quang đến
tột đỉnh. Cụ chỉ hiềm một nỗi, năm cụ tám mươi tuổi vẫn chưa có đích
tôn. Do vậy cụ lo nghĩ buồn rầu sinh bệnh mà chết. Cụ ốm lâu lắm. Lâu
như kiểu bị tai biến mạch máu não bây giờ. Cụ nằm đến nát thịt, nát da,
mùi hôi thối đến mức con cái cũng không dám đến gần. Đến khi chết, cụ
cũng không nhắm được mắt. Cụ than rằng:- Lộc ta để cho ai đây? Ai giữ ấm chân nhang cho tổ tiên, cho bản thân ta?
Còn cụ thứ ba, cụ Thọ. Cụ Thọ tên là Đông Phương Sóc, làm Thừa tướng đời Hán. Triết
lý làm quan của cụ Đông Phương Sóc là quan thì phải lấy lộc. Không lấy
lộc thì làm quan để làm gì. Cụ coi buôn chính trị là buôn khó nhất, lãi
to nhất. Nhưng cụ Đông Phương Sóc vẫn là quan liêm. Bởi cụ nhất định
không nhận đút lót. Cụ chỉ thích lộc của vua ban thưởng. Được bao nhiêu
tiền thưởng, cụ lại đem mua gái đẹp, gái trinh về làm thê thiếp. Người
đương thời đồn rằng, trong dinh cụ, gái đẹp nhiều đến mức chẳng kém gì
cung nữ ở cung vua.
Cụ thọ đến 125 tuổi. Nên người
đời mới gọi cụ là ông Thọ. Trước khi về chốn vĩnh hằng, cụ Thọ còn cưới
một cô thôn nữ xinh đẹp mới mười bảy tuổi. Cụ Đông Phương Sóc bảo, cụ
được thọ như vậy là nhờ cụ biết lấy-âm-để-dưỡng-dương.
Do cụ Đông Phương Sóc muốn có
nhiều tiền để mua gái trẻ làm liều thuốc dưỡng dương, cho nên suốt cuộc
đời của cụ, cụ chỉ tìm lời nói thật đẹp, thật hay để lấy lòng vua. Có
người bạn thân khuyên cụ:
- Ông làm quan đầu triều mà
không biết tìm lời phải, ý hay can gián nhà vua. Ông chỉ biết nịnh vua
để lấy thưởng thì làm quan để làm gì.Cụ Đông Phương Sóc vuốt chòm râu bạc, cười khà khà bảo:
- Làm quan không lấy thưởng thì tội gì mà làm quan. Can gián vua, nhỡ ra vua phật ý, tức giận, chém đầu cả ba họ thì sao?
Cụ Đông Phương Sóc 125 tuổi mới chịu từ giã cõi đời. Khi cụ chết thì con không còn, cháu cũng đã hết cơm hết gạo mà chắt đích phải làm ma, phải thay cha, thay ông, chở cụ nội. Vậy làm quan như cụ, thọ như cụ phỏng có ích gì?
Qua ba bức tượng Phúc, Lộc, Thọ người đời thấy, người Hoa Hạ thật là tài giỏi. Họ đã khéo xếp ba vị thừa tướng, ba tính cách khác nhau ở ba triều đại khác nhau để răn đời.
Trong ba điều ước Phúc, Lộc, Thọ ấy chỉ có thể được một mà thôi.
( Theo Chút lưu lại)
